Keesje

Geboren op 1-9-1931 en gestorven op 13-12-1944 (gedicht)

Keesje werd geboren als zoon van Jacob Brijde (1888-1975) en Jansje Zwaneveld (1896-1968). Hij groeide op als 9e kind uit een gezin van 12 kinderen, eerst in het Zeeburgerdorp en vanaf 1935 in de Benkoelenstraat in de Indische Buurt In de koude winter van 1944 gingen de bewoners van aangrenzende buurten in het Oostelijk Havengebied op zoek naar voedsel en brandstof. Daar lagen brandbare sintels van oude stoomlocomotieven en kolen van de vroegere kolenoverslag. Het terrein was door de Duitse bezetter tot verboden terrein (‘Sperrgebiet’) verklaard en werd bewaakt.

Op 13 december 1944 ging Keesje samen met zijn vriend Floris Goulooze op strooptocht in de Rietlanden, waar hij werd neergeschoten. De jongen werd nog naar het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis gebracht, maar de kogel die hem in de hals trof werd hem fataal. Hij werd op 19 december op de Nieuwe Ooster begraafplaats ter aarde besteld.

Wie Keesje heeft neergeschoten is onduidelijk. Lange tijd werd verondersteld dat een lid van Grüne Polizei of een Nederlandse NSB’er de schutter was. In april 2010 ontving het Zeeburg Nieuws een email van ‘H.K.’. Deze meldde er als kind getuige van te zijn geweest dat een Nederlandse Landwachter Keesje neerschoot.

Buurtbewoners plaatsten na de oorlog een houten kruis op de plek waar Keesje viel, ter hoogte van de huidige westelijke ingang van de Piet Heintunnel. Bakker J. Schagen uit de Javastraat schreef onder de naam ‘Rijmelaar’ het gedicht dat nog steeds bij het kruis hangt.

Personeelsleden van de Nederlandse Spoorwegen namen het monumentje na de Tweede Wereldoorlog onder hun hoede. Na het vertrek van de NS uit het Oostelijk Havengebied werd deze taak overgenomen door een school uit de Indische Buurt, De 8e Montessorischool Zeeburg. Zij hebben het monument geadopteerd.

Door de herbestemming van het Oostelijk Havengebied tot woongebied eind jaren zeventig kwam het kruis met tekstbord in het gedrang. Toen het oude haventerrein op de schop ging hield de Projectgroep Oostelijk Havengebied het monumentje, dat bekend stond als ‘het graf van Keesje’, bereikbaar. Eind 1999 werd het verplaatst naar de hoek van de Cruquiusweg en de C. van Eesterenlaan, vóór het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Uiteindelijk kreeg het in 2000 een definitieve plek in het Keesje Brijdeplantsoen, aan de kant van de Panamakade.

Jaarlijks wordt op 4 mei bij het monument een bijeenkomst gehouden. Leerlingen van alle basisscholen uit het Oostelijk Havengebied leggen bloemen neer en dragen gedichten voor.

Meer over Keessie vind je op de website “het Geheugen van Oost”. Klik daarvoor op deze link: Kolen-Pikken. Hier vindt je ook andere verwijzingen naar Keesje.